انساني برفراز تاريخ؛‌ رازكاوي ناموري امام علي(ع)

بر اساس داده هاي تاريخي علي امام علي (ع) ويژگي هاي بسياري داشت كه بدون شك همه آنها را در يك شخص گرد هم آورده تا وي را از ديگران و شهرت و استقامت وي ​​متمايز كند. دانش ، خرد ، شجاعت ، صلابت ، تقوا ، ايمان ، زهد ، عشق ، تعهد ، تقوا ، عشق به اسلام ، عشق به خانواده ، عطوفت ، مهرباني و … فقط برخي از صفاتي است كه به او گفته مي شود. به گفته ابن ابي الحديد ،(1) هيچ كس نمي تواند در آنها با او مقايسه كند ، اما شيدايي و الگوي او ، كه به گفته دكتر شريعتي آن را در قالب اساطير درست كرد.(2) در اصل ، او به مردانگي اهميت داده و به اصطلاح مدرن به آن شخصيتي متمدن و جهاني داده است. در اين موارد نبايد اين شخصيت را شناخت ، بلكه بايد آن را در ساير مشخصات و ويژگي ها جستجو كرد. مهمترين آنها كه با وظيفه رهبري آنها مطابقت دارد ، در چندين نكته بيان شده است:

1. عدالت آقايي كه به قول جورج جرداد ، او را به صداي عدالت انساني و تجسم عدالت تبديل كرد ،(3) اين بارزترين ويژگي است. نگراني و تلاش هميشگي آنها براي دستيابي به عدالت و مبارزه با هرگونه ظلم و ستم ، البته همان چيزي است كه از امام امت انتظار مي رود ، زيرا وي در واقع يك رهبر فوري تحت عنوان ظاهر يا مجموعه اي از خصوصيات شخصي يا كمالات شخصي نيست به ديگران او فراتر رفت ، زيرا همه اينها فقط او را به سطح يك انسان متعالي مي رساند كه فاصله هايي براي رسيدن به امام دارد. امام رهبر و پيشواي جامعه است و البته بايد اقدامات فعال و تفكر خلاق خود را در موضوعات مربوط به زندگي سياسي و اجتماعي نشان دهد. امام ، هنگامي كه يار و ياور رسول خدا بود ، هنگامي كه به جاي مشاور خلفا بود يا هنگامي كه در راس دولت بود ، به عدالت فكر مي كرد و براي تحقق آن تلاش مي كرد ، حتي وقتي رفتاري ناعادلانه بود. وقتي يكي از مديران خود را ديد ، نه تنها ناراحت شد ، بلكه او را اخراج كرد(4) و هنگامي كه هديه اي به او آوردند ، او با عصبانيت به مرد حمله كرد زيرا عمل خود را عملي انحرافي مي دانست.(5)

2. نگاه انسان به انسان ، فراتر از موقعيت ها و وابستگي ها ، از ديگر ويژگي هاي اين امام بود ، زيرا پيامبر (صلي الله عليه وآله) از چنين روشي پيروي مي كرد. از نظر او ، او بين زن و مرد ، پير و جوان ، رنگ ، حرفه و غيره تمايزي قائل نمي شود و به گفته شوپنهاور ، او به وجود و كرامت انساني آنها اشاره دارد و نه به دارايي ها و دارايي هاي خارجي آنها.(6)همانطور كه در توصيه ها يا دستورالعمل هاي خود به كارگزاران خود بود ، او به جاي دستورات سياسي و سياسي و الزامات سختگيرانه و مجازات آميز ، بر مهرباني ، لطافت و لطافت تأكيد داشت ، به ويژه در نامه خود به مالك اشتر ، رئيس ارشد رئيس انگشتي مي دهد كه واقعاً طلايي و شگفت انگيز: خودتان را تنظيم كنيد تا با ديگران تعامل داشته باشيد و آنچه را درباره خودتان دوست داريد انجام دهيد و آنچه را كه دوست نداريد ، و آنچه در مورد خودتان دوست نداريد را براي خود انجام دهيد.. سپس ادامه مي يابد: ظلم نكنيد ، همانطور كه دوست نداريد مورد ظلم قرار بگيريد و كار خير انجام دهيد ، عمل كنيد ، همانطور كه مي خواهيد كارهاي خوبي انجام شود و كاري كه نمي خواهيد شخص ديگري با شما انجام دهد ، با آنها رفتار نكنيد..(7) اين توصيه در برخورد با مسلمانان نيست ، بلكه با همه است.

3. عزت نفس و فقدان امتيازات خاص / آدم خواري يكي ديگر از ويژگي هاي متمايز ديگران و ادامه آنها است. هنگامي كه وي به عنوان خليفه مسلمانان رئيس جامعه بزرگ مسلمانان بود و تقريباً تمام قدرت و امكانات را در اختيار داشت ، هرگز امتياز خاصي را براي خود يا خانواده خود در نظر نگرفت و به ديگران توصيه مي كرد از امتيازات ويژه اي برخوردار نشوند.(8) او مانند بقيه زندگي مي كرد ، اگر كمتر از او استفاده نمي كرد مانند ديگران از حقوق اجتماعي برخوردار بود و مانند يك شهروند عادي پيشرفت مي كرد.(9) اگرچه رهبري امت در خانواده وي بر اساس مجموعه اي از داده ها و اعتقادات تعيين شده بود ، وي براي تثبيت موقعيت فرزند خود كوچكترين حركتي نكرد؛ عملي كه مي توانست از سنت عرب و حتي زندگي سياسي خليفه اول و دوم حمايت كند ، اما اين كار را انجام نداد ، زيرا خليفه و قدرت را يك حق اجتماعي مي دانست و در اين زمينه حقي برابر با ديگران مي دانست.

ويژگي هاي حضرت علي (ع) با بسياري از صفات و خصوصيات است و هيچ كس نمي تواند وجود آنها را در او ناديده بگيرد ، اما آنچه از رسالت الهي ، مذهبي و هدايت اجتماعي او خواسته مي شد ، در اين موارد نبود ، بلكه در چنين سالي بود. او هرگز خود را برتر از ديگران نمي دانست و اين جمله رسول خدا كه فكر مي كرد بارها از او شنيده است ، شعار زندگي او بود: خاص هرگز ملتي را كه در اين ملت باشد پاك از گناه صدا نكنيد ، ضعيف در سمت راست قوي بدون ترس و لكنت قبول نكنيد.(10)

اما به راستي چرا اين جنبه هاي وجود اين انسان بزرگ در مجامع عمومي كمتر مورد بحث قرار گرفته است؟ واقعيت اين است كه مردم راهي ديگر براي تعريف زندگي پرهيزكارانه خود ندارند و اين عمل بر اساس الگوي ديني است كه براي آنها تعيين شده است. پيامبر اين عمل نبوي كه سنت امام آشكار مي كند درست است و از آنجا كه توجيه زندگي چنين رفتاري پرهزينه آسان نيست زندگي خود مدل ها را تحريف كنيد تا آنها با زندگي خودشان همخواني بيشتري داشته باشد و اين تشبيه وارونه سنت نادرست دائمي انسان است تاريخ در همه اديان!